Dla każdego hodowcy zdrowotność wymion u krów jest priorytetem . Choroby wymion to najczęściej występujące schorzenia w stadach bydła mlecznego i niezależnie od przyczyn wpływają ujemnie na stan ogólny i dobrostan zwierzęcia . Powodują także duże straty finansowe związane z utratą mleka, leczeniem i zwiększonym brakowaniem.
Martwica niedokrwienna strzyków jest przyczyną często nieodwracalnych zmian skórnych w obrębie gruczołu mlekowego u bydła. Powoduje silny dyskomfort i ból u krowy, która została dotknięta ta jednostką chorobową.
Lokalizacja zmian:
Zmiany lokalizują się u podstawy strzyka i rozprzestrzeniają na całe wymię. Dyskomfort powodowany przez zmiany chorobowe, skutkuje często wylizywanie tych miejsc przez zwierzę, co wiąże się z nadkażeniem bakteryjnym. Rozprzestrzenianie się zmian uniemożliwia dój mechaniczny, a część wymienia objęta zmianami, zostaje zniszczona i nie może pełnić swoich funkcji.
Etiologia schorzenia:
Choroba ta nie ma jednoznacznie ustalonej etiologii, jednak wiadomo już teraz że dotyka najczęściej pierwiastek do 3 miesiąca laktacji.
Znaczący wpływ na jej rozwój ma nieodpowiednia lub niedostateczna higiena podczas doju, używanie kiepskich środków do higieny oraz stres związany z okresem porodowym i spadek odporności.
Istotną rolę mogą odgrywać następujące patogeny :
• Herpesvirus typu 2 : może powodować uogólnioną łagodną infekcje skóry, jednak cześciej, w przebiegu ITN na tle herpeswirusowym dochodzi do wyraźnego zaczerwienieni i jej obrzęku. Następnie pojawiają się pęcherze z płynem owrzodzenia strupy nadkażenia bakteryjnie ogniska martwicy . Ogniska martwicy mogą obejmować niewielką powierzchnie np. sam strzyk ale także penetrować w głąb tkanki wymienia .
• W przypadku herpesvirusów zmiany skórne można zaobserwować także u cieląt pozostających z matkami – dochodzi do miejscowych wyłysień i hiperkeratozy kącików oczów, nosa, uszu – co może być bardzo pomocne w postawieniu diagnozy.
• Treponema spp : krętek odpowiadający za zapalenie skóry miedzy palcowej u bydła, jest także izolowany w przebiegu ITN . Powoduje zmiany u podstawy strzyka , nadmierną proliferacje naskórka, co prowadzi do powstania na początku suchych zmian, które zliszajowacieją. Zmiany mogą ustępować samoistnie lub prowadzić do rozległych zmian w obrębie gruczołu mlecznego. Skutkuje to wylizywaniem chorych miejsc przez zwierzę.
Czynniki niezakaźne to głównie czynności związane z procesem udoju . Stosowanie niewłaściwych i drażniących preparatów do higieny doju, zmiażdżenia i okaleczenia okolicy strzyka, powodują powstanie zmian w skórze
Leczenie :
- Brak konkretnego schematu leczenia
- Czas gojenia zmian wynosi od kilku dni do kilkunastu tygodni i zależy od wielkości zmian i stanu zwierzęcia. Istotnym elementem skuteczności leczenia jest też wczesne wykrywanie zmian w obrębie wymienia.
- W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się zmian można zastosować maści przeciwwirusowe; maści regeneracyjne, leki przeciwbólowe, a także antybiotykową terapie miejscową lub ogólną
- Chore sztuki należy odizolować i doić jako ostatnie.
- Poprawienie higieny
Lek.wet Katarzyna Konieczny Globalwet Szczekociny